Por: Juan Antonio Manya Ambur (*)
Willkamayoq patanpin tiyaran hoq aknu warmi,
yananwan kushka, kausaypa inkilninpi hina,
runakaypa, willkakaypa saminkunawan allchasqa
mana t’aqakuspa kanankupaq hina.
Chay warmin mamay!
Maypachachus raskhiyayta willakun inti chinkaykuy,
maypachachus pauqarpachapi k’anchay wañunayashan
rikhurimunmi hoq yanakama siklla warmi,
anqas hanaqpachaq imamunay huk’inpi.
Chay warmin mamay!
Haqhay Antiorqo suyuq imamunay t’ikan,
thanpi thanpi hamushan ima chinkachisqanta mashkaspa;
wayllusqa taytaq mana llanthuntapas tarispa,
ñawinkunamanta hich’arin k’ancha piñikunata.
Chay warmin mamay!
Haqhay kausay teqsimuyupi arpayman tukuq,
ñatinkunaq tawa willka ruwaykunata qhawarispa,
maywa much’aynikunayoq, willka suyakuyniyoq ima,
k’anchay hamuypa, pachaq taphrankunatan ruwan.
Chay warmin mamay!
Haqhay ñak’ariywan p’unchaup’unchau llank’aq sonqo,
warmapas kanman hina, mana sayk’uyta kasuspa
khallka ñankunapi, mana khuyapayakuq p’unchaukunapi
t’anta rayku, unu rayku, kausay chaymanta yachay rayku.
Chay warmin mamay!
Haqhay ñukñun, pauqrwaray q’omer watakunapi,
kausaypi, haylliypi kushkallamasin suknanwan,
salqa t’ikakunaq chaupin huch’uy qellpu inkilninpi,
mana piqpa kausasqantan kausaranku llakisqa wasipi.
Chay warmin mamay!
Haqhay ch’uya samikunayoq chipipipishaq qori,
phutisqa wasinwan akllasqakunaq allpanpi,
purishanmi llakikkuypa tutayaypa sapaqchasqan;
phatatatashaq sonqonwantaq kausaypa
hillinta qon churikunaman.
Chay warmin mamay!
Haqhay qantu takiq t’ikanta k’anchachin yaurachin ninata,
yuyanchayman chaymanta munayman munasqankunapi,
puriypi qori akillanpa hunp’inta ukyachispa,
sonqoyoq misk’i much’ayninwan saksachispa.
Chay warmin mamay!
Haqhay munay inkakunaq k’itinpi k’irisqa yawar
makinta mast’arin wakchakaypi ñak’ariqman,
allpanpi q’oñiysapa runakausaypa munayninwan,
ima munayta pusaspa sullullpaqtay ñanpi.
Chay warmin mamay!
Haqhay kaypacha yakil, sumaq suyaysimintin,
q’otuykunaq chaymanta ñak’ariykunaq,
allpa q’osñiriy aqoyrakiq chaupinpi,
wanp’uchan munakuq llaqtawan ñat’ikusqan huanta
samaypa q’oñiypa much’ayninwan,
waqanayaspa llakillana.
Chay warmin mamay!
Haqhay hanaqpacha urpi, kausaypi sapachallan,
qhapanapi willakun kausaypa taytanman
manchay mana piniyoq kaymanta, aqoyraki illariymanta,
raqhrakuna k’irisqamanta, ch’ikikuywan
chaymanta cheqnikuywan
Chay warmin mamay!
Haqhay antiorqo warmi, sonqosapa
manamanchaq kausay qochapi,
teqsimuyupi manataq teqsimuyuchu,
nanaq hanaqpachata qhawarispa,
samaykun, tanqarin, kallpanchan cheqaq kunkawan,
chaymanta sonqon yachaywasipi reqsichin
umiñan kunaq ñanninta.
Chay warmin mamay!
Haqhay ch’uya ñawikunayoq haylli warmi,
yuyaysapa, saphichasqa,
munana qolqeman rumikunata tukuchiq,
kunan p’uchukay p’unchaykunapi
mosqokushallanmi wawankunapi,
mana munashaspan umanta k’umuykun,
kunkantaqmi wañun
wawankunaman mana rimananpaq.
Chay warmin mamay!
(*) Presidente de la Academia Mayor de la Lengua Quechua.
Palmas Magisteriales del Ministerio de Educación del Perú
Medalla Hamawt’a del Congreso Internacional del Quechua