InicioWillapa
Thupa Amaro, cheqaq qespiy
ALEJANDRO ROMUALDO
"Manañan noqaq samp'a sonqoy kanchu
kay tukuy imaymana atipanaypaq ... "
MICAELA BASTIDAS NISQAN
Ch'usaqtacha hatarichinqaku
t'oqyaspa tukuy atipaq sankhuwan.
Q'epirqonqakucha, panpantacha aysakachanqaku.
Takaspakamacha, siminta hunt'anqaku yaurariq k'illinsa usphawan
ch'usaqtacha hatarichinqaku:
MANATAQMI ATINQAKUCHO WAÑUCHIYTAQA!
Umachakinpamantacha churarunqaku,
Sik'inqakucha yuyayninkunata, kirunkunata, qapariyninkunatawanpas.
Hayt'anqakucha tukuy phiñakuywan.
Chaymantari, yawarcharunqaku:
MANATAQMI ATINQAKUCHO WAÑUCHIYTAQA!
Pilluchinqakucha yawarwan umanta;
uyanta takaywankama.
Ch'antikunawantaq...
Hanp´atuchakunaq sayariynin
Por Jesus Manya
Sinchi pachañan karan umalliq yuyaychananpaq. Para qallariypa ñaupaq sut’uyninmi, pachamamapi mosoq q’apayta rikhurichisqa, k’araq phiñakuyninta, nanayninta ima qhawarichispa. Phiñasqa rimapakusqa: kay maqt’akuna, uywankuna, hinallataq hanaq pachapas cheqnikuwanku.
Llaqta suyu qollana, sayaman waturikuq riqtinmi, munay llut’arusqa llank’ayta, maqana unanchakunawan...
¿Por qué abril es el Mes de las Letras?
Quién me ha robado el mes de abril
Cómo pudo sucederme a mí
Pero, quién me ha robado el mes de abril
Lo guardaba en el cajón
Donde guardo el corazón.
Joaquín Sabina
¡Oh luna, cuánto abril,
qué vasto y dulce el aire!
Todo lo que perdí
volverá...
Waqaysapakuna
Qelqariq: Jesús Manya Salas
Taytankus wañupuska, machu kayninpiña, atispakuspa pachaq watatapas; karu karu llaqtakunamantas, chayamuskaku churinkuna, hawayninkuna, kimsa warminkunapas payachallañas; llipinkus huñuska rimarinkun: Munaychatan p’ampasunchis p’iña salk’anchistaka, llaqtacha rimarinman millayta, mana allinta rurasunman chayka.
Wasimasinkunapas, uskayllas chayachimunku tautinkuta, ayakunaq takiwan...
K’AMI K’AMICHAKUNA
Por Jesús Manya
Recopilación: Faustino Espinosa
Machu tullupi runa thupasqa k’asu.
Mana aychayoq k’aspi tullu.
Qhaqyaq wawan ch’usu k’allanpa
Ch’aki qhatapi llama watasqa.
Mana ruruyoq upa toqoro.
Mana t’ikaq upa sach’a.
Mana sonqoyoq ch’aki t’otora.
Llama hina qoqa hachuq.
Mana munakuq aya sonqo.
Qella ñawisapa mulli k’ullu.
Mana allin k’allmasqa weqo...
Las vicuñitas
Por Jesús Manya
WIK’UÑACHAMANTA
Por: KILLKU WARAK’A
Huq chusaq wasipis saqerqarisqaku,
ishkay warmakunata panaturachantinta.
Manapuniña taytamamanku rikhuritqtintaqsi,
kay wawakunaqa ripuyta yuyaykusqaku.
Hatun ñanta hap’iykuspas,
puririyta qallarisqaku,
hinataqsi tinkunku huq payachawan.
Kay hatun mamaqa ninsi:
-Maytataq qankunari rishankichis,
wawaykunallay?
Wawakunataqsi ninku:
-Mana tayta mamayku rikhuriqtinmi,
karu llaqtata ripushayku.
-Kutipullaychis chinkawaqchismi,
ninraqsi awichaqa kanpas,
manapunis herq’ekunaqa munankuchu.
Hinas payachaqa rimarispa...
El Hayku en quechua
Por Jesús Manya
El Qheswa Simi o Idioma Quechua, permite disfrutar la inmensa riqueza de la cultura andina en los: harawi, wayno, qhaswa, wanka, takiy, willakuy que recogen relatos y vivencias, de las grandezas y miserias del ser humano, en...
Un relato en quechua y su traducción
Por Jesús Manya
Willakuy: saqra chinaka
Sapanka machaspan, machu layqa rimaykachaq, imaynamanta:
-Taytacha allin punchaw, taytacha allin tuta, noqatari ima aqatataq rurawanka taytachari? Wañuytachu apachimanqa, qolqetachu misk’ichiwanqa? Noqaqa supay maychan kani, saqrachapas manchakuwanmi; yachanmi chaninchasqa qasqayta, kay llaqtakunapi. Imapaqmi atipamanku yachaysapa q’etekuna....